Nhiều người, khi nhắc đến khả năng sáng tạo, thường cảm thấy e dè và thiếu tự tin. Thậm chí, ngay cả những người viết văn cũng có thể trải qua cảm giác này. Với nhiều người, sáng tạo chỉ là đặc quyền của những nghệ sĩ thực thụ, những người làm nghệ thuật. Nhưng liệu điều đó có hoàn toàn đúng?
Sáng Tạo: Không Chỉ Dành Cho Nghệ Sĩ
Đúng là nghệ sĩ và những người làm nghệ thuật cần có sự sáng tạo để phát triển tác phẩm của mình. Tuy nhiên, sáng tạo không phải là thứ chỉ dành riêng cho họ. Sáng tạo là một khả năng tiềm ẩn trong mỗi người chúng ta. Nó như một dòng chảy mà người này có thể khai thông, còn người khác thì chưa.
Chỉ Số Sáng Tạo (CQ)
Một trong những yếu tố bẩm sinh của con người là CQ (Creative Intelligence) – chỉ số sáng tạo. Điều này có nghĩa là bạn đã có sẵn khả năng sáng tạo từ khi sinh ra. Nếu bạn tin vào điều này, bạn sẽ không cần phải tìm kiếm sự sáng tạo từ bên ngoài.
Ví dụ, khi mình làm bài test tâm lý cho con, bài báo cáo cho thấy thằng bé có chỉ số sáng tạo thấp nhất trong tất cả các chỉ số. Và chỉ số này được cho là không thay đổi theo thời gian hay môi trường giáo dục. Tuy nhiên, mình thầm nghĩ: “Chỉ cần thằng bé phát huy tối đa khả năng sáng tạo ít ỏi đó thôi là đã có thể sống tốt rồi”. Thực tế là thằng bé đã thể hiện khả năng sáng tạo tuyệt vời qua rất nhiều trò chơi của mình. Vấn đề quan trọng là bạn có cho phép khả năng sáng tạo bên trong của mình được tuôn chảy hay không.
Phán Xét: Rào Cản Sáng Tạo
Sự phán xét đến từ bên trong chính là rào cản lớn nhất khiến chúng ta không dám sáng tạo. Những tiếng nói như:
- “Sáng tạo nghe thật xa xỉ, nó đâu dành cho mình”
- “Tôi không có khả năng”
- “Những điều này thật xấu xí, thật tẻ nhạt, thật ngốc ngếch, thật mơ mộng, thật phi thực tế, thật ấu trĩ, thật hoang đường…”
- “Mọi người sẽ nói gì về mình, về điều này”
- “Điều này phải dành cho những người khác…”
Những suy nghĩ này sẽ mãi khóa chặt cánh cửa sáng tạo bên trong bạn bởi phán xét tạo ra sự sợ hãi.
Khi chúng ta phán xét bản thân, chúng ta tạo ra một nỗi sợ hãi về việc bị từ chối hoặc thất bại. Sợ hãi là một trong những rào cản lớn nhất đối với sự sáng tạo. Nó khiến chúng ta ngần ngại thử nghiệm những ý tưởng mới, ngần ngại bày tỏ quan điểm và ngần ngại khám phá những khả năng tiềm ẩn.
Phán xét bản thân thường dẫn đến việc tự hạ thấp giá trị và khả năng của mình. Khi bạn không tin tưởng vào khả năng của mình, bạn sẽ không dám mạo hiểm hoặc dấn thân vào những dự án sáng tạo.
Sáng tạo là một quá trình liên tục học hỏi và cải thiện. Khi bạn phán xét bản thân quá nghiêm khắc, bạn sẽ không cho phép mình học hỏi từ những sai lầm. Thay vì xem sai lầm như một cơ hội để phát triển, bạn lại coi đó là bằng chứng cho thấy bạn không đủ khả năng
Sáng Tạo Để Sống Hạnh Phúc Hơn
Sáng tạo không phải để trở thành nghệ sĩ. Sáng tạo đơn giản chỉ để sống và làm việc hạnh phúc hơn mà thôi. Hay nói cách khác, bạn là một nghệ sĩ trong chính cuộc sống của bạn.
Sáng Tạo Trong Đời Sống Hằng Ngày
Sáng tạo hiện diện trong mọi công việc bạn làm. Như cách bạn tạo ra món ăn bằng sự chú tâm và thấu cảm để món ăn đó phù hợp với khẩu vị của người bạn thương yêu. Hoặc như cách mà bạn tìm ra công thức riêng cho món bánh của mình, làm cho nó hoàn toàn khác biệt với tất cả các loại bánh khác. Đó là lý do mà khi người ta yêu thích loại bánh nào đó rồi thì sẽ khó để tìm lại được loại bánh có mùi vị y chang. Hoặc như cách mà bạn sắp xếp mọi thứ trong ngôi nhà của mình.
Tất cả chỉ cần sự chú tâm, lắng nghe sự sắp đặt bên trong bạn, lần này đến lần khác. Bạn sẽ có được cách làm cho riêng mình.
Sáng Tạo Trong Viết Lách
Sự sáng tạo trong viết lách cũng tương tự. Bạn không cần phải trở thành một nhà văn nổi tiếng mới có thể sáng tạo. Hoặc bạn không cần phải nỗ lực sáng tạo để trở thành một nhà văn nổi tiếng. Sáng tạo chỉ là để bạn viết hạnh phúc và dễ dàng hơn thôi.
Điều bạn cần làm là ngưng phán xét khả năng viết của mình và cho phép việc viết diễn ra tự nhiên. Quan sát cuộc sống bên ngoài, quan sát suy nghĩ của bạn rồi viết ra. Hãy để cho quá trình đó lặp đi lặp lại nhiều lần, kiên nhẫn và không phán xét.
Kiên Nhẫn và Chú Tâm Tạo Nên Sự Sáng Tạo
Kiên Nhẫn: Xây Dựng Nền Tảng
Sự sáng tạo đòi hỏi thời gian. Không ai có thể có những ý tưởng hay ho ngay lập tức. Quá trình này giống như việc xây dựng một ngôi nhà, cần thời gian và sự kiên nhẫn để từng bước hoàn thiện.
Kiên nhẫn là yếu tố quan trọng giúp bạn vượt qua những giai đoạn khó khăn, những lúc cảm thấy bế tắc. Khi bạn kiên nhẫn, bạn cho phép bản thân thử nghiệm và mắc lỗi, từ đó học hỏi và cải thiện. Mỗi lần thử nghiệm không thành công là một bài học quý giá, giúp bạn tiến gần hơn đến sự sáng tạo thực sự.
Chú Tâm: Lắng Nghe Bản Thân
Chú tâm là việc bạn dồn toàn bộ sự tập trung và tình yêu vào công việc mình đang làm. Khi bạn chú tâm, bạn sẽ phát hiện ra những chi tiết nhỏ mà bình thường có thể bỏ qua. Đó có thể là nguồn cảm hứng, là mảnh ghép hoàn hảo cho sự sáng tạo của bạn.
Chú tâm còn giúp bạn kết nối sâu hơn với bản thân. Bạn lắng nghe những suy nghĩ, cảm xúc của mình, từ đó hiểu rõ hơn về những gì mình thật sự muốn truyền tải. Sự kết nối này chính là cội nguồn của sáng tạo.
Hành Trình Sáng Tạo: Luyện Tập và Kiên Trì
Không ai có thể sáng tạo mà không trải qua quá trình luyện tập. Giống như một vận động viên cần luyện tập hàng ngày để duy trì và nâng cao phong độ, người sáng tạo cũng cần luyện tập để khai phá và phát huy khả năng của mình.
Thử Nghiệm và Học Hỏi
Hãy coi mỗi ý tưởng, mỗi dự án như một cơ hội để thử nghiệm. Đừng sợ thất bại, vì thất bại là một phần không thể thiếu của quá trình sáng tạo. Mỗi lần thất bại là một lần bạn học được điều mới, một cơ hội để cải thiện và phát triển.
Kiên Trì và Không Bỏ Cuộc
Sáng tạo đòi hỏi sự kiên trì. Có thể bạn sẽ gặp những thời điểm khó khăn, những lúc cảm thấy mọi cố gắng đều vô ích. Nhưng hãy nhớ rằng, mọi thành công đều đến từ sự kiên trì và không bỏ cuộc.
Khi bạn kiên trì, bạn sẽ dần dần thấy được sự tiến bộ. Mỗi bước tiến nhỏ đều có ý nghĩa, và cùng với thời gian, bạn sẽ thấy mình ngày càng gần hơn với mục tiêu sáng tạo.
Sáng Tạo Không Phải Là Đích Đến
Bạn có thể không sáng tạo vẫn viết được. Chỉ là bạn sẽ không cảm thấy hạnh phúc với công việc đó mà thôi.
Điều quan trọng là nhận ra rằng sáng tạo không phải là một đích đến, mà là một hành trình. Đó là hành trình khám phá bản thân, tìm ra cách biểu đạt riêng của mình và mang lại niềm vui cho cuộc sống. Khi bạn ngừng phán xét và bắt đầu lắng nghe, dòng chảy sáng tạo sẽ tự nhiên tuôn trào.
Hãy nhớ rằng, sáng tạo không phải là thứ xa xỉ chỉ dành cho những người làm nghệ thuật. Đó là khả năng nằm trong mỗi chúng ta, chờ được khơi thông và phát huy. Chỉ cần bạn tin vào điều đó, bạn sẽ khám phá ra một thế giới mới, nơi sự sáng tạo là chiếc chìa khóa mở ra cánh cửa hạnh phúc và thành công trong mọi khía cạnh của cuộc sống.
Mình từng đọc được một lời khuyên khi viết là: “Hãy viết cuốn sách mà bạn thích đọc”. Mình từng giới hạn bản thân rằng bản thân mình không viết truyện được. Nhưng mình lại rất thích đọc truyện. Những câu chuyện về trẻ em. Câu nói đó đã khiến mình tự hỏi bản thân rằng: “Hải, tại sao lại không dám thử?” Và mình đã bắt đầu viết câu chuyện của mình. Hãy hỏi bản thân mình điều tương tự nhé.