Chúng ta đều đang ở trên chuyến bay của chính mình – chuyến bay mang tên cuộc đời. Không ai biết chính xác hành trình sẽ dài bao lâu, có những cơn nhiễu động nào, hay lúc nào cần hạ cánh. Nhưng có một điều chắc chắn: chúng ta không thể kiểm soát mọi thứ xảy ra trên hành trình ấy – thời tiết, sự trục trặc của động cơ, hành khách ngồi cạnh – nhưng ta có thể kiểm soát cách mình phản ứng và chuẩn bị cho chuyến đi ấy ra sao.
Trong một thế giới vận hành không ngừng nghỉ, nhiều người đang sống trong cảm giác bị cuốn theo, bị chi phối bởi đủ loại áp lực. Từ công việc, gia đình, đến kỳ vọng xã hội, mạng xã hội… tất cả tạo nên một trạng thái “căng liên tục” – hay còn gọi là stress mãn tính. Một trong những cách hiệu quả nhất để bước ra khỏi trạng thái này, không phải là kiểm soát tất cả mọi thứ, mà là biết rõ điều gì nằm trong tầm tay mình, điều gì không.
Vùng không kiểm soát – nơi dễ mất năng lượng nhất
Theo chia sẻ của nhà báo Trường Sơn – giảng viên Inner Space, con người có xu hướng lo lắng về những điều mình không thể thay đổi. Những điều ấy có thể kể đến:
- Quá khứ: nơi chứa đầy tiếc nuối, hối hận, dằn vặt. Nhưng không ai có thể sửa lại điều đã qua.
- Người khác: chúng ta không thể kiểm soát cách người khác nghĩ, cảm hay hành xử. Nỗ lực để thay đổi người khác thường chỉ dẫn đến thất vọng.
- Hiện tượng tự nhiên: thiên tai, khí hậu, dịch bệnh…
- Quy định xã hội, chính sách, giá cả…: là những yếu tố ta chỉ có thể thích nghi chứ không thay đổi tức thì.
Dành thời gian và năng lượng cho những điều ngoài tầm kiểm soát chính là cách nhanh nhất để kiệt sức. Nó giống như việc cố gắng điều khiển gió thay vì học cách điều chỉnh cánh buồm.
Vùng có thể kiểm soát – nơi tạo ra sức mạnh nội tại
Ngược lại, có những điều luôn nằm trong vùng kiểm soát của mỗi người – đó là:
- Cách ta nghĩ
- Cách ta nhìn nhận sự việc
- Cách ta nói năng, phản hồi, hành xử
- Mục tiêu sống của mình
- Phẩm chất bên trong mà mình nuôi dưỡng
Những điều đó chính là thái độ của ta khi đối diện với cuộc đời, với những sự kiện xảy ra trong cuộc sống.
Khi nhận ra rằng “Tôi có thể kiểm soát được phản ứng của mình”, bạn sẽ lấy lại quyền làm chủ cuộc sống.
Ví dụ: Ai đó làm điều sai trái với bạn – họ có thể không xin lỗi, không thay đổi. Nhưng bạn hoàn toàn có quyền chọn tha thứ hay không, để yên lòng hay tiếp tục oán trách.
Câu chuyện về nội lực và áp lực
Trong buổi chia sẻ về chủ đề “Sống không stress” – nhà báo Trường Sơn đã đưa ra một công thức nổi tiếng trong quản lý cảm xúc và stress được diễn đạt ngắn gọn như sau:
E + R = O
Event (Sự kiện) + Response (Phản hồi) = Outcome (Kết quả)
Sự kiện là điều xảy ra – có thể tốt, xấu, bất ngờ hay không mong muốn. Nhưng kết quả không chỉ phụ thuộc vào sự kiện, mà phụ thuộc phần lớn vào cách bạn phản hồi.
Và để phản hồi tốt, bạn cần nội lực. Nội lực – hiểu đơn giản là sức mạnh tinh thần bên trong – giúp bạn:
- Dừng lại trước khi phản ứng vội vàng
- Nhìn vấn đề từ nhiều góc độ
- Sáng tạo giải pháp thay vì chỉ phán xét
- Biết buông bỏ đúng lúc
Khi nội lực tăng, áp lực sẽ giảm. Và khi nội lực đủ lớn, bạn sẽ đi qua giông bão mà lòng vẫn bình yên.
Tôi là ai? – Câu hỏi mở đầu cho mọi hành trình
Sống trong vùng kiểm soát bắt đầu từ việc quay về bên trong và hiểu rõ chính mình.
Một bài tập nhỏ nhưng mạnh mẽ: đứng trước gương mỗi sáng, nhìn vào chính mình và nói:
“Tôi đang tìm hiểu bạn là ai. Tôi cam kết sẽ yêu thương, trân trọng bạn. Từ hôm nay, tôi sẽ sống một cuộc đời an vui, không stress, vì tôi xứng đáng.”
Khi bạn nhận diện và nuôi dưỡng những phẩm chất tích cực của bản thân – lòng kiên nhẫn, sự khoan dung, tình yêu thương – bạn sẽ thấy mình đủ mạnh để đối diện với những điều bất như ý.
Có một bài tập nhỏ mà chuyên gia tâm lý đưa ra đó là hãy vẽ một bông hoa với 5 cánh – mỗi cánh là một phẩm chất bạn đang có hoặc đang muốn nuôi dưỡng. Đó sẽ là bản đồ nội lực của bạn, là “hành lý” cho chuyến bay dài mang tên cuộc đời.
Chọn một thái độ sống – chọn chất lượng cuộc đời
Cuối cùng, điều duy nhất bạn kiểm soát hoàn toàn là thái độ sống của mình.
Thái độ = Cách bạn nhìn + nghĩ + nói về thế giới này.
Bạn có thể chọn:
- “Tôi đang tận hưởng từng khoảnh khắc trong đời”
- “Tôi học được nhiều bài học quý giá từ quá khứ”
- “Tôi khoan dung với định mệnh đời mình”
Những câu nói ấy không chỉ là khẩu hiệu, mà là sức sống mới cho mỗi hành động bạn làm sau đó. Chúng giúp bạn sống chủ động, ý thức và nhẹ nhàng hơn giữa một thế giới đầy biến động.
Làm chủ buồng lái cuộc đời
Hành trình nào cũng sẽ có nhiễu động. Nhưng nếu bạn giữ vững tay lái, điều chỉnh đúng hướng, và không để mình bị cuốn vào những vùng trời ngoài tầm kiểm soát – bạn sẽ hạ cánh an toàn, bình an, và không hối tiếc.
Hãy nhớ:
Cuộc đời bạn là một chuyến bay. Đừng để nó lọt vào những vùng không kiểm soát.
Ngày 11/5 tại Inner Space Đà Nẵng, nhà báo Trường Sơn – cựu trưởng ban biên tập báo Phụ nữ đã chia sẻ về chủ đề “Sống không stress”. Trên đây là phần ghi chép và chia sẻ của Lê Hải. Chúc các bạn đọc bình an trên mọi hành trình